Στο κατώφλι του 2013, τα τζάκια και οι λέβητες με καυσόξυλα καθώς και οι ξυλόσομπες, που τα προηγούμενα χρόνια είχαν εγκαταλειφθεί ή και απαγορευθεί, αποτελούν και πάλι μια νέα πραγματικότητα της οικονομικής κρίσης που θέτει το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο στην απαγορευμένη ζώνη για την τσέπη όλο και περισσότερων πολιτών.
Η απουσία ελεγκτικών μηχανισμών στην παράνομη υλοτόμηση ακόμα και δασών και η καθ όλα αποδεκτή «κλοπή» καυσόξυλων που συμβαίνει σε μικρή ή μεγάλη κλίμακα, μετέτρεψαν την πηγή της ζωής, το ξύλο που είναι ο βασικός βιοάνθρακας της φύσης, να μετατραπεί για πολλούς στη φθηνότερη λύση θέρμανσης για το φετινό χειμωνα στην Ελλάδα.
Η καύση του ξύλου αυτού με βασικό στοιχείο τον άνθρακα, προκαλεί καθημερινά ολοένα και μεγαλύτερη συγκέντρωση των αιωρούμενων μικροσωματιδίων – προϊόντων της καύσης, των suspended particulate matter) στην ατμόσφαιρα. Ας σημειωθεί δε, ότι τα παραδοσιακά τζάκια με καυσόξυλα και οι ξυλόσομπες εκλύουν περίπου 30 φορές περισσότερα αιωρούμενα μικροσωματίδια ανά κιλό καύσιμης ύλης από έναν σύγχρονο καυστήρα.
Τους τελευταίους δύο μήνες, στο Μαρούσι και στο Κορωπί διαπιστώθηκε 18 φορές αύξηση των αιωρούμενων μικροσωματιδίων πάνω από το ανώτατο επιτρεπτό όριο των 50 μg/m3 (μικρογραμμαρίων ανά κυβικό μέτρο αέρα). Τη ρύπανση της ατμόσφαιρας, μαζί με τα αιωρούμενα μικροσωματίδια, επιτείνουν και άλλοι τοξικά προϊόντα τη ίδιας καύσης του βιοάνθρακα όπως τα SO2, NO2, NO, CO, CO2, Pb και άλλα.
Όσον αφορά στην επίδραση των αιωρούμενων μικροσωματιδίων στην υγεία ανθρώπινου οργανισμού, τα μικροσωματίδια διαχωρίζονται, ανάλογα με τη διάμετρο τους: σ’ εκείνα που έχουν διάμετρο από 2,5 έως 10 μm, που συνήθως αποτελούνται από οξείδια του αργιλίου, πυρίτιο, σίδηρο και είναι εισπνεύσιμα, και σε αυτά με διάμετρο μικρότερη των 2,5 μm που παράγονται σε τεράστιες ποσότητες από καυσόξυλα και ξυλόσομπες και μπορούν να διεισδύσουν βαθύτερα στα πνευμόνια και να προκαλέσουν σοβαρότερη βλάβη. Η ικανότητα του αναπνευστικού συστήματος του ανθρώπου να προστατεύεται από τα αιωρούμενα στο περιβάλλον μικροσωματίδια καθορίζεται κυρίως από το μέγεθος και τη χημική σύσταση των τελευταίων.
Η συνεχιζόμενη μάλιστα εναπόθεση των μικροσωματιδίων αυτών σε όλο το μήκος του ανώτερου και κατώτερου αναπνευστικού, προκαλεί σοβαρή βλάβη στο αναπνευστικό επιθήλιο. Στο ανώτερο αναπνευστικό επικάθονται τα μεγαλύτερης διαμέτρου μικροσωματίδια. Όσο πιο μικρή είναι η διάμετρός τους τόσο μεγαλύτερη είναι η διείσδυση τους στους πνεύμονες ως τις τελικές κυψελίδες. Τα πολύ μικρής διαμέτρου μικροσωματίδια, λόγω της διεισδυτικότητάς τους και λόγω των σταθερών συμπλόκων που σχηματίζουν, εισχωρούν στο εσωτερικό των κτιρίων, των σπιτιών, των κλινοσκεπασμάτων και προκαλούν πληθώρα αναπευστικων προβλημάτων από άσθμα, αλλεργικές βρογχίτιδες, αποφρακτικές πνευμονοπάθειες κα. Επίσης, πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι τα αιωρούμενα μικροσωματίδια με διάμετρο <7 μm προκαλούν καταστροφή των μακροφάγων στο κυκλοφορικό σύστημα, καταστρέφουν το ενδοθήλιο των μικρών αγγείων, δημιουργούν μικροθρομβώσεις και συχνά πυροδοτούν στεφανιαία νόσο και ΑΕΕ, ή σε οξείες καταστάσεις έως και πνευμονικό οίδημα.
Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι τα αιωρούμενα μικροσωματίδια με διάμετρο μικρότερη του 0.1 μm μπορεί να περάσουν μέσα από τις κυτταρικές μεμβράνες και να διαπεράσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό του εγκεφάλου και να προκαλέσουν σοβαρή εγκεφαλική βλάβη. Ακόμα στην περίπτωση της αιθάλης που εκπέμπεται από τους σύγχρονους κινητήρες ντήζελ, τα μικροσωματίδια μπορεί να μεταφέρουν και καρκινογόνα στοιχεία στην επιφάνειά τους (όπως π.χ. βενζοπυρένια)
Τη στιγμή που χιλιάδες πολίτες με τα παιδιά τους, γίνονται εθελοντές μιας προσπάθειας ανθρωπιστικής διάσωσης του οξυγόνου που αναπνέουμε και κάθε Κυριακή, σε συνεργασία με τν ΣΠΑΠ και άλλους φορείς, βάζουν ένα μικρό δεντράκι σαν ανάσα ζωής, είναι λυπηρό και αποτρόπαιο να παρατηρούνται φαινόμενα αυτοκαταστροφής του ανθρώπου και του περιβάλλοντος, επειδή αποτελούν την πιο φθηνή λύση.
Ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών, ως διαρκής θερματοφύλακας της δημόσιας Υγείας, κρούει τον κώδωνα για τη σοβαρότητα ενός φαινομένου που έχει λάβει απειλητικές διαστάσεις και θέτει σε κίνδυνο την υγεία εκατομμυρίων πολιτών και προμηνύει τον αφανισμό της ζωτικης πηγής οξυγόνου και οικολογικής ισορροπίας στο περιβάλλον, τα δάση μας.
Για αυτό, στόχος του ΙΣΑ είναι να επιταθεί κάθε προσπάθεια από την Πολιτεία που θα μπορέσει να διαφυλαξει την υγεία όλων των πολιτών και να προλάβει τα σοβαρά νοσήματα, ιδιαίτερα σταμικρά παιδιά και τους χρονίως πάσχοντες. Σε αυτήν την προπάθεια, θα είμαστε αρωγοί για να διαφυλάξουμε όλοι μαζί τα δάση μας, τα παιδιά μας και την ίδια μας τη ζωή.
Για το ΔΣ του ΙΣΑ
Ο Πρόεδρος Ο Γεν Γραμματέας
Γιώργος Πατούλης Στάθης Τσούκαλος
